t

'ne gójjendaag op
'druimentaere'

'Druimentaere' is (of baeter gezagdj 'woor') de titel van miene waekelikse column inne edities Remunj en Wieërt van De Limburger. Iddere vriedigmörge geweun inne bös. Det woor jaorelank 't geval.

Begin 2016 kreeg ich aevel 'ne breef vanne waornummendj hoofredacteur vanne Limburger det nao Pinkstere de gezèt 'n nuuj gezich zów gaon kriege en det d'r veur miene Limburgstalige column gèn plaats mieër zów zeen. Op 13 mei sjtóng miene 594ste en lèste column inne gezèt. Net wie miene collega Frits Criens oet Haele, dae ziene dialeccolumn 'Modertaal' die eigeste waek zoog verdwiene, kreeg ich nogal get reacties ven veurnamelik teleurgesjtèldje laezers die d'r nieks van begrepe.

't Verdwiene van die twieë Limburgstalige columns haet ouch bie de gezèt nogal get reacties opgeleverdj bie väöl laezers. En hieël get laezers zatte mich op cc of bcc, zoeëdet ich de hieël communicatie kós volge. Es d'r 'n reactie nao de gezèt wórt gesjtuurdj, woor de reactie van dae kantj altied dezelfdje sjtandaardbreef wo-in zich ónger angere leet laeze:

"...Er worden bij de krant natuurlijk regelmatig columns en rubrieken geschrapt - van zowel medewerkers in vaste dienst als columnisten ‘van buiten' - om plaats te maken voor 'iets nieuws'. Omdat ze niet meer voldoen, omdat de formule is uitgewerkt. Een krant moet zich met enige regelmaat verfrissen om aantrekkelijk te blijven voor al die trouwe abonnees. Om te voorkomen dat de sleet erop komt te zitten. Wat dat betreft is nu ook weer zo'n moment. Er wordt momenteel druk gewerkt aan projecten om de Limburgse streektaal juist meer en vaker in de schijnwerpers te zetten. Inclusief columns in streektaal, maar dan wel de streektaal in de volle breedte, in al zijn variatie. En voor lezers in de hele provincie".

Ich höb mich al die hertelike en werm reacties aangetrokke en höb contac gezóch mit de redactie van 1Locaal óm 'ns te besjpraeke of dao gèn plekske vrie woor veur 'n regelmaotig sjtökske Limburgs. Vanaaf woonsdig 19 oktoeëber 2016 versjeen 'druimentaere' ómme angerdje waek in 'n aantal oetgaves van 1Locaal. G'r begriep det ich d'r na de verplichdje sabbatical weer vol plezeer aan bön begósj.

Mer nog aeve trök nao de Limburger. Iddere maondig zówwe v'r mer leefs vief pagina's veurgesjótteldj kriege. Ich herhaol nog mer 'ns, mer noe in 't Limburgs, waat de luuj die zich beklaagdj hejje belaofdj wórt: "de Limburgse sjtreektaal mieër en dökker inne sjienwerpers; de sjtreektaal inne vol brèdje; inclusief columns inne sjtreektaal". V'r zeen op 't moment van sjrieve 'n dieke angerhalf jaor wiejer en veur zoeëwied ich höb kinne naogaon, is 't Nederlands nog sjteeds neet gepromoveerdj, of gedegradeerdj (wie g'r 't gaer höbtj) toet sjtreektaal in Limburg, mer ich höb nog ummer gènne 'column in sjtreektaal' kinne óntdèkke inne Limburger.

In augustus 2017 leet ich in de column "groeët, grótter, paginagroeët" aan 'n ergernis preuve die chronisch greujdje. Es ich mich de Limburger inne henj pakdje, hej ich mieër en mieër 't geveul det ich 'n fotoalbum aan 't doorblajere woor. De ein foto nog grótter es de anger. En wo ich mich oeteindelik hieëlemaol roeëd, gael en greun aan sjaggerneerdje, wore de advertenties veur de eige Limburger artikele. Twieë, drie keer per waek 'n ganse pagina euver de Limburger app, 'n advertentie euver 'n book vanne Limburger, en zoeë wiejer, en zoeë wiejer. Ich koom de eigeste advertentie dök twieë keer in ein gezèt taege. Wie ich oet betroewbaar brón vernoom det ouch de vief pagina's op maondig wo-op de Limburgse sjtreektaal vol inne sjienwerpers hej mótte sjtaon, ouch ginge verdwiene, höb ich mien abonnement op 1 januari 2018 opgezagdj. Nao 43 jaor, en den tèl ich de jaore neet mit det ich thoes op koste van mien aojers mit höb kinne laeze, nao 43 jaor woor mien gezèt mien gezèt neet mieër.

Ómdet de tiedsjrifte van VIA Limburg, net wie de Limburger, oetgegaeve waere door de Media Groep Limburg vónj ich 't neet mieër gepasj óm wiejer te gaon mit columns sjrieve veur dizze oetgaever. De tèller bleef sjtaeke op zèshóngerdviefentwintjig. Ich noom 't besjloet óm definitief te sjtoppe mit 't sjrieve van columns.

'n Gooj aanleiding óm nao de gebunjeldje ieëste 500 columns, 'ne nuje bunjel oet te gaeve. De columns 501 toet 625 sjtaon d'r allemaol in. Wiejer höb ich inne loup vanne jaore 't eint en anger mieër bie-ein gesjreve det ouch in dit book is opgenómme. Naeve de 125 columns sjtaon d'r 4 verhaole in wovan d'r eint quasi-science-fiction-trèkskes haet, d'r is 'n toneelsjtökske opgenómme en wiejer make 3 historische en 5 quasi-weitesjappelike sjriefsels 't book vol. Alles euver dit book ónger de sjakel 'mien columns: druimentaere' oppe balk links.

't Is op dees sjtek te besjtèlle. Oppe balk links op dees pagina sjtuit 'ne sjakel "beuk besjtèlle". Es g'r dao-op duujtj, wiesj 't zich van eiges.

Det nump allemaol neet weg det ich mien leefdje veur 't Limburgs en mit name alles waat dao zoeë-al in gesjreve is euver is. Ich gaef nog gaer veurdrachte euver de Limburgse taal en ouch van 'ne cursus "Limburgs: wie sjriefs se det?" kin ich ummer weer opnuuj genete. Moch g'r dao mieër euver wille wete, duujtj den oppe sjakel "veurdrachte en cursusse" oppe balk links.

Móchtj g'r get mieër wille wete euver 't gesjreve Limburgs, den is 't book 'Limburgs: wie sjriefs se det?' 'ne aanraojer. Veural es g'r 'ns get in 't Limburgs wiltj sjrieve en wètj g'r neet wie g'r 't allemaol op papier mótj kriege, den kintj g'r neet aan dit book naeve. Alle informatie vintj g'r ónger 't knuupke 'Limburgs: wie sjriefs se det?' oppe balk links. Ónger 't knuupke 'beuk besjtèlle' sjtuit alle informatie euver wie g'r uch dit book kintj besjtèlle.

En veur 't geval det g'r get mieër columns van mien handj zówtj wille laeze, höb ich good nuuts. Op 27 juni 2014 sjtóng miene 500ste column inne Limburger. Dees 500 columns zeen gebunjeldj in 'n book getiteldj (hètj g'r anges verwachtj): 'druimentaere'. Alles euver dit book ónger de sjakel 'mien columns: druimentaere' oppe balk links. Wie 't te besjtèlle is, sjtuit ónger de sjakel "beuk besjtèlle".

Waat kintj g'r wiejer nog op dees sjtek vinje?
Ich höb d'r 'n bietje euver michzelf opgezatj, mien bibliografie es g'r geïnteresserdj móchtj zeen en natuurlik geit 't hie en dao euver de sjpelling van de Limburgse Taal.

Alle tekste op dees sjtek zeen, veur zoeëver ich det nog zuver beheers, in 't Lins gesjreve, aevel ich bön neet vies van sjoeën Limburgse wäörd die neet in Lin of zoeëgaar gaaroets neet mieë gehuuërdj waere.

Ich haoj mich aanbevaole veur reacties, suggesties, verbaeteringe, opmerkinge of waat uch nog mieër op 't hert ligktj.
't Maaktj neet oet in welk dialec, zoeëgaar Hollesj moog.
Sjtuurtj eure e-pos nao: jan.sjure@druimentaere.nl.

Väöl plezeer op dees sjtek,
Jan Sjure.