trök nao: = thoes =

Limburgs: wie sjriefs se det ?

Wiewaal de titel 't duit vermoede, is dit book gèn sjpellinggids. D'r wurtj den waal 'n eenvoudige sjriefwies veurgesjtèldj óm in iddere oethook vanne provincie alle meugelike plaatselike variante van 't 'Limburgs' te sjrieve, 't grótste deil van van dit book besjrief de ervaringe mit 't laeze en sjrieve van emes mit 'n oet de handj geloupe leefdje veur zien modertaal.

Móchtj g'r mieër wille wete euver de sjpelling van 't Limburgs, of 'ns get wille sjrieve in 't Limburgs, 't maak daobie neet oet in welke plaatselike variant den ouch, den kintj g'r aan dit book neet naeve. De veurgesjtèldje sjpellingregels in dit book zeen mekkelik aan te lieëre en te gebroeke. Alles waat in dit book besjreve sjtuit volduit aan de sjpellingregels die in 2003 zeen opgesjtèldj door de Raod veur 't Limburgs en zeen goodgekeurdj door Veldeke Limburg.

Nao 't oetkómme van 't book wórt d'r inne media aandach aan besjtaedj. De waek nao vastelaovendj versjeen 'n artikel inne Limburger wo-in Guus Urlings mich interviewdje naodet hae 't book hej doorgenómme.
Door twieë lokaal ómreupe wórt ich geïnterviewdj. In 't OR6-programma "sjpek mit eier" van Agnes Stijnen van zónjig 19 mieërt 2017, móch ich ane óntbijttaofel aansjuve. Ómreup 3ML besjtaedje d'r in 't regionaal nuuts van dinsdig 21 mieërt 2017 aandach aan. Ouch bie Regio Leudal TV móch ich aantraeje in de serie "bijzondere ontmoetingen" det dao regelmaotig wurtj oetgezónje.
In 't L1-programma 'plat-eweg' woor op 24 juli 'n interview te huuëre det Henk Hover mich de daag teveure aafnoom. En uiteraard woor de sjpelling van 't Limburgs en mien book 't óngerwerp van discussie. Veldeke Limburg besjtaedje ruum aandach aan mien book. Op häör websjtek is 't interview te laeze det Bèr Brounts en Har Sniekers mich nao 't versjiene aafnómme (hie-ónger de teks mit twieë vanne foto's van Emily Brounts die bie 't artikel sjtónge) .

Móchtj g'r d'r in geïnteresserd zeen, 't book kosj € 29,95. Es 't opgesjtuurdj mót waere, kómme d'r € 4,75 verzendkoste bie.
Alle informatie euver 't bestèlle, vintj g'r ónger 't knuupke 'beuk besjtèlle' oppe balk links.

De gegaeves van 't book:
ISBN: 9 789463 428552
fórmaat: 155 x 235 x 17 mm
gewich: 600 gram
aantal bladzieje: 218
gebónje in 'n glanzendje hel kaf
gedröktj op matglans wit papier
alle aafbeeldinge in kluuër

Jan Sjure zèt ‘t puntsje op de -i- vaan Limburg

foto's: Emily Brounts

Limburgs: wie sjriefs se det? is d'n titel vaan 't book wat Jan Sjure oet Lin in eige beheer oetgegeve heet. 't Is neet 't ierste en zal ouch neet 't lèste book zien euver de spelling vaan de Limburgse dialekte. Meh 't is zoondermie 'n hiel bezunder book. Mie es 70 woordebeuk en spellinggidse heet Jan verzameld en doorgeworsteld veur heer zien meining dao-euver op pepier heet gezat. En dat is 'n oongezaajte meining: dao doug volgens Jan neet väöl vaan wat Limburgse taolkundege en ander dialeksjrijvers in de loup vaan d'n tied allemaol höbbe oetgefisternöld euver wie de prachtege klaanke vaan 't Limburgs gespeld zouwe mote weure.

61 versjèllende spellingwijze
Groetste pijnpunt daobij is tot eder stad of dörp meint tot wie ze dao hun taol gebruke, dat nörgens anders zoe gebäört. In zien wäörd: “Ze dinke allemaol det 't Limburgs bie häör in 't dörp of in de sjtraot is óntsjtange.” 't Gevolg daovaan is 'n oerwoud aon versjèllende sjrijfwijze veur wat volgens Jan Sjure ouch mèt 'n väöl einvoudeger spelling verwoord kin weure. Es me mer dörf erkinne tot de klaank dee in de ein plaots es “ieë” weurt gesjreve en in de ander es “ieè” of “iej” of op nog 10 ander menere, eigelek neet zoe väöl vaan ein versjèlt. Allein al veur de naoslaag, dee kinmèrkend is veur väöl Limburgse dialekte, tèlt Jan Sjure allein al in de Spellinggids 2003, 61 versjèllende spellinge.

70 Limburgse dictionairs
Veer spreke mèt Jan bij häöm thoes in Lin, in 'n kamer boevaan eine moer gans weurt ingenome door 'n lijvege bokekas, boe-in oondermie ouch die 70 dictionairs stoon die heer veur 't sjrieve vaan zie book gebruuk heet. Hiel get vaan die beuk weure letterlek gefileerd es Jan Sjure ze oonder han nump. Zoe ouch De Vallekebergse Dieksjenaer, dee binne-in oetdrökkelek verklaort tot de toenloes -e- in beveurbeeld “kèrrek” en “werrek” nao analogie vaan 't Nederlands neet gesjreve weurt, meh op de boetekant eve lösteg “Vallekeberg” sjrijf in plaots vaan Valkeberg. Dao kin Jan Sjure ziech oprech euver verwoondere. Ouch 't woordebook vaan Zjwame en dat vaan Kerkraoj mote 't dèks oontgelle in zien analyse. Meh good besjouwd zien de beuk boe heer niks op aon te mèrke heet mèt groet gemaak op e klein henneke te tèlle.

Inspiratiebronne
Mie es twelf jaor laank sjreef Jan Sjure 'ne column in de Midde-Limburgse editie vaan gezèt De Limburger oonder de kop “Druimentaere”. Tot häöm verleie jaor vaan 't ein op 't ander momint woort mètgedeild tot sjrieve in 't dialek neet mie pasde in 'n modern gezèt. Meh wat heer in die twelf jaor bijein had gesjreve vörmde wel de inspiratiebron um noe dit book te sjrieve. De bekinde Braobantse taolkundege Wim Daniëls inspireerde häöm eveneins. Dat gelt daan veural de enthousiaste en deskundege meneer boe-op Wim Daniëls euver zien eige dialek praot en neet zien oetspraok tot euver 50 jaor alle dialekte in Nederland verdwene zalle zien, want dao-euver heet euze Jan gans ander ideeë.

De taolkundege zien 't sjöld
Zien studie vaan de meneer boe-op Limburgers hun dialek sjrieve heet in eder geval 'n hilarisch book opgelieverd. “Limburgs: wie sjriefs se det?” is 'n aoneinsjakeling vaan goodbedoelde meh dèks oonbegriepeleke veurbeelde vaan wie 't neet moot. Me huurt wel tot 't dialek korter bij de lui steit en tot me daodoor beter in staot is geveules en emoties oet te drökke es in 't Nederlands. Meh 't liekent wel of ederein die taol, die zoe kort bij häöm steit ouch es zie persoenlek eigendom besjouwt en wèlt sjrieve op de meneer boe-op häöm dat 't bèste oetkump. Jan Sjure riech zien pijle evels evezier op de taolkundege die ziech mèt 't dialek bezeg hawwe. Sterker nog: “ 't Zien de taalkundege die dees wanorde mèt de spelling veroorzake.” Um dat te bewieze wijs Jan nao de Spellinggids vaan Veldeke Limburg, boe-in sinds 2003 al etteleke kiere wezeleke veranderinge zien aongebrach zoonder tot iemes daonao gekrejd heet. Behalve Jan Sjure daan, meh dee kraog gein antwoord.

Rowwen Hèze es slech veurbeeld
Jan Sjure heet neve 't dialek nog 'nen anderen hobby en dat is dialekmeziek. Meh ouch dao liet heer 't zwaard vaan zien kritiek neet oongemeujd. Veural Rowwen Hèze moot 't oontgelle: die kriege alderhand prijze veur 't bevordere vaan 't dialek meh zien nog te lui um te controlere of hun tekste good gesjreve zien. Jan signaleert ouch tot diverse dialekzengers, wie Ton Engels en Paul van Loo, de discussie euver de spelling meuj zien en hun tekste inkel nog in 't Nederlands op de cd-hoes aofdrökke. Wee 't Limburgs wèlt hure moot daan mer nao de meziek luustere.

Gein Illusies
Wat dink Jan Sjure mèt zie book te bereike, zoe vroogte veer us aof. Heer is dao dudelek euver: “Iech höb neet in de verste verte de illusie det noe ederein mien spelling geit gebroeke. 't Is ouch eigelik gein nuuuj spelling; ze is al jaore bekèndj.” Want dat is verrassend: Jan zeet tot heer eigelek niks anders deit es de Spellinggids vaan Veldeke Limburg consequent touwpasse. Meh umtot dat bekans nörgens anders gebäört, liekent heer toch get nuis te bringe.

Bèr Brounts / Har Sniekers
Foto's: Emily Brounts

PS: D'n teks is gesjreve in 't Mestreechs mèt oetzundering vaan de letterleke citate (cursief gedrök) die in 't dialek vaan Lin stoon, de moojertaol vaan Jan Sjure. In Mestreech sjrieve veer “moojer” en “vaajer” en dat is volgens Jan twie kier ‘ne klinker te väöl. In Mestreech sjrieve veer “dialek” boe dat volgens Jan “dialec” moot zien. Meh jeh, es ze örgens 't idee höbbe tot 't dialek bij hun is oetgevoonde, daan is dat wel in Mestreech.